Esra Koçak Mayda – 23 Mart 2022
Mahkeme: Ankara 6. Ağır Ceza Mahkemesi
Dosya No: 2015/64
JİTEM örgütüne ilişkin 1999 yılında hazırlanan 11 sanıklı iddianame ile 2005 yılında hazırlanan 5 sanıklı iddianamenin 2010 yılında birleştirilmesiyle JİTEM Ana Davası olarak anılmaya başlayan ve Musa Anter’in öldürülmesine ilişkin 2013 yılında başlatılan dava ve Ayten Öztürk’e işkence edilerek öldürülmesine ilişkin 2019’da başlatılan davayla birleştirilen Musa Anter ve JİTEM Ana Davası’nın 33. Duruşması Ankara 6. Ağır Ceza Mahkemesi’nde 23 Mart 2022 günü gerçekleşti.
Duruşma Öncesi
Duruşmanın başlayacağı saat 09.30 öncesinde duruşma salonun önünde Musa Anter’in oğlu Dicle Anter ve avukatı Nuray Özdoğan‘ın yanısıra HDP Milletvekilleri Mahmut Toğrul, Muazzez Orhan, İHD, ÖHD, RSF, TGS temsilcileri ve gazeteciler de hazır bulundu.
Duruşma yarım saat gecikmeli olarak başladı. Tüm izleyiciler salona alındı.
Duruşmaya Dair Notlar
Mahkeme başkanı, kimlik tespitinin ardından dosyaya gelen bilgi ve belgeleri aktardı. “Hogir” kod adlı itirafçı Cemil Işık’ın öldürülmesine ilişkin bilgi ve belgelerin edinilmesine dair Adalet Bakanlığı’nın uluslararası istinabeye dair bir cevap vermediğini belirten başkan, sanık Hamit Yıldırım hakkında adli kontrol tedbirinin devam ettiğini, sanık Abdülkadir Aygan (Aziz Turan) için yurt dışı istinabe yazısına Adalet Bakanlığı’ndan halen bir cevabın gelmediğini ifade etti. Mahkeme başkanı, sanıklar Abdülkadir Aygan, Mahmut Yıldırım, Muhsin Gül ve Mehmet Zahit Karadeniz’in yakalama emri hakkında Adalet Bakanlığı’na yazılan yazılara cevap verilmediğini, HDP Ankara Milletvekili Filiz Kerestecioğlu’nun, bakanlığın yanıtlaması için Meslis’e sunduğu soru önergesine ilişkin mahkemenin talep üzerine Adalet Bakanlığı’na bilgi verdiğini söyledi.
İHD adına Avukat Günizi Satar ve Van Barosu adına Başkanı Avukat Zülküf Uçar davaya katılma talebinde bulundu. Sanık avukatları ve iddia makamı, davaya katılma taleplerinin reddedilmesini istedi. Katılma talebine dair ara kararını açıklayan mahkeme başkanı, “eylemden doğrudan zararı olmadığı” gerekçesiyle İHD ve Van Barosu’nun talebini reddetti.
Söz alan Musa Anter’in oğlu Dicle Anter, zaman aşımına kısa bir sürenin kaldığını söylerken, sanık Abdülkadir Aygan’ın savunma tespiti işleminin bir an önce tamamlanmasını istedi.
Anter’in ardından savunma yapan ailenin avukatı Nuray Özdoğan da, zaman aşımının dolmasına kısa bir süre kaldığını vurguladı. Adalet Bakanlığı’nın kovuşturma ve soruşturma sürecinde dosyanın ilerlemesini engelleyen bir konumunda kaldığını belirten Özdoğan, “Kararlarınızı etkisiz hale getiren de bakanlık. Abdulkadir Aygan’ın ifadesinin alınmasını engelleyen de bakanlık. Bakanlık, dosyanın zaman aşımına uğraması için bir çabası var ne yazık ki. Yurt dışı istinabelerimizin sonuçlanacağına inanmıyoruz. Ama bakanlığın ya da devlet içerisindeki birilerinin bu dosyanın zaman aşımına uğraması beklentisi var. Biz burada JİTEM’in işlediği bir suçu yargılıyoruz. JİTEM tarafından işlenen suçlar açısından TCK 77 gereği JİTEM örgütünün işlediği suçlar birlikte değerlendirildiğinde sistematik. Suçların işlendiği kişiler Kürt vatandaşlar ve siyasi saikle işlenmiş suçlar. Bu suçlar tam da TCK 77’de tanımlanan suçlar. Dolaysıyla bu dosyada zaman aşımı işleminin uygulanmayacağı kanaatindeyiz” dedi.
Ağır insan hakları ihlalinde etkin bir soruşturma yapılmadığını söyleyen Özdoğan şunları kaydetti: “Özellikle JİTEM örgütünün işlediği suçlarda zaman aşımı uygulanıyor. Türkiye’de bir cezasızlık durumu söz konusu. Kamu makamlarının bu dosyada delillerin mahkemeye ulaşmaması için özel bir çabası var. Adalet Bakanlığı da sanığın ifadesinin dosyaya gelmesini engelleyen bir kurum. Dolayısıyla sizin bu dosyayı devam ettirmeniz, zamanaşımını gündeminizden çıkarmanız gerekiyor.”
Sanık Hamit Yıldırım’ın avukatı müvekkilinin adli kontrol tedbirinin kaldırılması talebinde bulundu. İddia makamı, Yıldırım’ın adli kontrol tedbirinin kaldırılmasını istedi. Avukat Nuray Özdoğan talebe itiraz ederek zorunlu hallerde uzatılmasına dair sürenin henüz dolmadığını dile getirdi. Özdoğan şunları söyledi: “Sanıkların ifadelerinin alınmamasından dolayı dosya uzadı. Bu sanığın adli kontrol tedbiri de kaldırılsa bir daha ona da ulaşamayız. Bu sanık hakkında halen tutuklanma gerekçeleri devam etmektedir, bu nedenle zorunlu yasal süreden tedbirin kaldırılmasını kabul etmiyoruz. Sanığın Türkiye’de olması lazım. Yurt dışı yasağını kaldırdığınız takdirde yargılamadan kaçma ihtimali var ve bir daha ulaşamayız.”
Ara Kararlar
Ara kararını açıklayan mahkeme, Abdülkadir Aygan’ın savunmasının alınmasına dair Adalet Bakanlığına tekrar yazı yazılmasına, sanık Cemil Işık’ın öldürülmesine dair yurt dışıyla temas sağlanması için Adalet Bakanlığı’na yazılan yazının cevabın beklenmesine, sanık Hamit Yıldırım hakkında uygulanan adli kontrol tedbirinin kaldırılması hususundaki taleplerin reddine karar vererek duruşmayı 20 Haziran 2022 saat 10.15’e erteledi.
Duruşma Sonrası
Duruşmanın ardından adliye önünde basın açıklaması yapılmak istendi. Burada konuşan Avukat Nuran Özdoğan, “Mahkeme hala, Adalet Bakanlığı’ndan sanık Abdülkadir Aygan’ın ifadesinin alınmasını bekliyor. Hala asli sanıklardan biri ve en çok beyanı olanın savunması alınmadı. Bir de kaçma süphesi bulunan sanık Hamit Yıldırım’ın adli kontrol şartı kaldırılmak istendi. Tüm bunlar ortadayken dava zamanaşımı tehlikesi ile karşı karşıya. Adalet Bakanlığı da bu yönde bir çaba içersindedir ” dedi.
Özdoğan konuştuğu sırada açıklamaya polis müdahale etti. Adliye önünde açıklama yapılmasına izin verilmeyeceklerini belirten polis, milletvekillerinin ayrı bir şekilde açıklama yapabileceğini söyledi. Milletvekili Mahmut Toğrul, polise, “Ben halkın temsiliyim, neden ayrı bir şekilde açıklama yapayım” diyerek karşı çıktı. Anter’in oğlu Dicle Anter de polislerin açıklama yapılmasına izin verilmemesine tepki gösterdi. Gazetecileri alandan uzaklaştırmak isteyen polis, açıklamayı engellemeye çalıştı. Ardından duruşmayı takip eden avukat, milletvekilleri ve Dicle Anter’in de aralarında bulunduğu grup adliye binasının önünden ayrıldı.