Ozan Devrim Yay – 9 Ekim 2023 

Mahkeme: Eskişehir 1. Ağır Ceza Mahkemesi

Dosya: 2023/283

Çobanlık yapan Nezir Tekçi’nin 28 Nisan 1995’te Hakkari’nin Yüksekova ilçesine bağlı Yukarı Ölçek mezrasında askerler tarafından gözaltına alındıktan sonra bir daha haber alınamaması üzerine Yüksekova’da 2011 yılında açılan ve güvenlik gerekçesiyle Eskişehir’e nakledilen davada 2015 yılında sanıklar Ali Osman Akın ve Kemal Alkan hakkında ‘’canavarca bir his sevki ile veya işkence ve tazip ile kasten öldürme’’ suçlamalarından beraat kararı verildi. 2018 yılında Yargıtay tarafından onanan beraat kararı hakkında Tekçi Ailesi’nin Anayasa Mahkemesi’ne yaptığı bireysel başvuru sonucunda yaşam hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi üzerine Eskişehir 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yeniden başlayan yargılamanın ilk duruşması 17 Temmuz 2023 günü görülmüştü. İlk duruşmaya katılan sanıklar hakkında yurt dışına çıkış yasağı uygulanmasına ve sonraki duruşmalardan bağışık tutulmalarına karar verilmiş, tutuklama talepleri reddedilmişti. Yeni tanıkların dinlenmesi, bazı tanıkların yeniden dinlenmesi dahil ara kararlar verilmişti. Yeniden başlayan yargılamada ikinci duruşma ise 9 Ekim 2023 günü görüldü.

Duruşma Öncesi

Duruşmanın planlanmış saati olan 13:30’dan 15 dakika önce hazır bulunduğumuz mahkeme bekleme alanında Nezir Tekçi’nin kardeşi Lokman Tekçi ve ailenin bir diğer üyesi ile sivil toplum örgütlerinden ve siyasi partilerden izleyiciler hazır bulunmaktaydı. Davayı izlemeye gelenler arasında Hafıza Merkezi, Yaşam Bellek Özgürlük Derneği, Eskişehir Okulu Dayanışma ve Araştırma Derneği, Yeşil Sol Parti Eskişehir İl Örgütü ve Halkların Demokratik Partisi Eskişehir İl Örgütünden temsilciler vardı. Daha önce avukat bekleme odasında bekleyen sanık avukatları, duruşma saati yaklaşırken mahkeme salonu önüne geldi. Tekçi ailesinin fertleri ve sanık avukatları, bekleme alanındaki kısıtlılıklar nedeniyle bir süre yan yana oturmak durumunda kaldı. Müşteki Halit Tekçi’nin avukatlarının mazeret bildirdiği ve duruşmaya katılmayacağı öğrenildi.

Göze çarpan ek güvenlik önlemleri yoktu.

Duruşma Salonunun Görünümü

Adliyeye ve duruşma salonuna girişte herhangi bir engelle karşılaşılmadı.

Davaya katılan sıfatıyla dahil olmak isteyen Lokman Tekçi, şikayetçiler ve avukatları için ayrılmış olan masaya, sanık avukatları ise kendilerine ayrılan karşıdaki masaya yerleşti. Sanıklar duruşmaya katılmadı.

Nezir Tekçi Davası duruşmasından önce görülen bir duruşma için bekleyen izleyiciler de salondan ayrılmamıştı ve izleyici alanında bekliyordu. Nezir Tekçi Davası duruşmasını izlemek için gelen toplam 10 kişi ile birlikte izleyici sıralarında oturmaya devam ettiler.

Duruşmaya Dair

Önceki duruşma bittikten sonra saat 14:02’de duruşma salonuna çağrı yapıldı. Mahkeme heyeti hazırdı.

Duruşmaya, Nezir Tekçi’nin kardeşi Lokman Tekçi, sanık Kemal Alkan’ın müdafii Av. Namık Öztürk ve  sanık Ali Osman Akın müdafii Av. Aytekin Erol katıldı.

Duruşmadaki ifadeler SEGBİS sistemi ile kaydedileceği için sistemin ve mikrofonların kontrolleri yapıldı.

Mahkeme başkanı taraflara söz vermeden önce sanık Ali Osman Akın’ın avukatlarından Av. Yurdakan Yıldız tarafından verilen bir dilekçeyle, 21. Sınır Tümen Komutanlığı Askeri Savcılığının “kovuşturmaya yer yok” kararı ile, Yüksekova Cumhuriyet Başsavcılığına iletilen ilgili dosyanın istenmesine dair talebin tam anlaşılmaması nedeniyle, hazır bulunan sanık avukatlarından açıklama istedi. Sanık müdafii Av. Aytekin Erol, başka tanıkların da dinlenmesi ile ilgili bir talep olduğunu bildiğini iletti. Heyet başkanı, Av. Yurdakan Yıldız’ın dilekçesinde “Ancak…” diye başlayan ifadelerdeki talebin net olmadığını, Yüksekova Cumhuriyet Başsavcılığı’nın yeni bir soruşturma numarası verip vermediğinin anlaşılmadığını ifade ederek ek açıklama istedi. Av. Namık Öztürk, askeri savcılıklar kapatıldıktan sonra dosyaların sivil savcılıklara iletildiğini, ancak daha ayrıntılı bilgi için Av. Yurdakan Yıldız ile iletişim kurabileceğini ifade etti. Heyet başkanı, yine de talebin net olmadığını, talep netleştikten sonra ilgili dosyayı isteteceklerini belirtti.

Saat 14:10’da SEGBİS sistemi açılarak kayda geçildi.

Duruşmalara ilk kez katılan Lokman Tekçi’nin kimlik, adres ve iletişim bilgilerinin tespiti yapıldıktan sonra kendisine duruşmaya tanık olarak mı yoksa taraf olarak mı dahil olmak istediği soruldu, taraf olarak katılmak istediğini ifade etti. Dava konusu olayla ilgili bilgileri soruldu. “Olayla ilgili bilgilerimi detaylı mı anlatayım, özet olarak mı?” sorusu üzerine heyet başkanı istediği şekilde anlatabileceğini ifade etti.

Lokman Tekçi’nin İfadesi

“Biz Dağlıca köyünün mezrasında yaşarken köyün boşaltılması istenince Yüksekova’nın farklı yerlerinde birkaç kere yer değiştirdik. Babam, bir arkadaşının olduğu yerde hayvancılık yapalım dedi. Ben de yaklaşık bir yıl çobanlık yaptım. Babam kuzu satıp keçi alalım dedi ancak iş yaptığımız kişiyle aramız biraz bozulmuştu, o nedenle iş yaptığımız kişi “Nezir gelsin” dedi. Ben Armutlu köyünde kalıyordum, Nezir benim yanıma geliyordu. Bir akşam önce yakın bir köyde kaldı, sabah benim yanıma gelecekti. [Soru üzerine, köyün adını hatırlayamadığını ifade etti, heyet başkanının “Yukarı Ölçek olabilir mi?” diye sorması üzerine Yukarı Ölçek olduğunu teyit etti] Yukarı Ölçek ile Armutlu’nun arası 7-8 kilometredir. Yukarı Ölçek’te operasyon yapılmış. Abim Nezir geleneksel giysiler giyiyordu. [Heyet başkanı, “Nezir de o sırada o giysileri mi giyiyordu?” diye sordu]. Evet, bizim orada bu giysiler hep giyilir. Askerler “Kimsin, sen terörist misin?” diye sormuş. Abim Nezir’in daha önce tek bir gözaltısı, soruşturması yoktu. [Heyet başkanı “Bu olayları kendiniz mi gördünüz?” diye sordu] Ben görmedim, kaldığı evin sahibi bana sonradan anlattı. O da o operasyonda göz altına alındı. Sabaha kadar dövdüklerini anlattı. O zaman ilkbahardı, geldiğinde her yeri çamur içindeydi.

Nezir’i götürmüşler. Bir noktada komutan askerlere “Kürtler elini kaldırsın” demiş, sonra da “El kaldıranlar -Nezir’e- birer kurşun sıksın” demiş. Şahitler var, Nezir defalarca “Ben terörist değilim” demiş. [Heyet başkanı “Bunları kim anlattı? İsim olarak söyleyebilir misiniz?” diye sorduğunda hatırlamadığını ifade etti] Sonra da önce kurşun sıkıp sonra da altına mayın koyup patlatmışlar. Rütbeli asker, abimin parçalanan vücudunun parçaları arasından çenesini eline alıp askerler göstermiş.

Bizi bir hafta sonra çağırdılar, önce bir şey demeden 3-4 saat beklettiler. Abimin öldürüldüğünü bilmiyorduk, gözaltında diye biliyorduk. “Niye bekliyoruz?” diye sorunca annemi de azarladılar. “Neden böyle muamele ediyorsunuz?” dedik, beni de azarlayıp “Sus, bekle!” dediler.”

[Heyet başkanı “Şikayetçi misiniz?” diye sordu]

“Elbette şikayetçiyim. Bundan sonra davaya katılmak istiyorum.”

Av. Aytekin Erol’un Beyanları

“Bu kişi, olay konusu kişinin akıbeti hakkında dosyadaki tespite göre katılan olarak dahil olmak istemiş, bu konuda takdir sizindir. [Lokman Tekçi’yi kastederek] O sırada Hakkâri il sınırları içinde bile olmadığı belli. Şu an Fransa’dan herhangi birini getirip şunları anlat deseniz, gerçeğe daha yakın şeyler anlatır.

Her nedense dosyaya bir önem bindirilmiş ama olayın meydana gelmediği açık ve seçik. Sadece dosyaya giren son ifadeler bile bunun böyle olduğunu anlamaya yeter. İfadeleri dikkate ve ciddiye almıyorum.

Müvekkilim hakkındaki yurt dışı çıkış yasağın kaldırılmasını ve beraatini talep ediyorum.”

Av. Namık Öztürk de eksikliklerin giderilmesini talep etti.

Önceki duruşmada verilen ara kararlardan ikmal edilmeyenlerin ikmal edilmesini talep ediyoruz.

İddia Makamının Mütalaası

Savcıdan talepler hakkında diyecekleri sorulması üzerine, Lokman Tekçi’nin katılma talebinin kabulüne dair görüş bildiri. Ali Osman Akın’ın dosyaya sunduğu dilekçeye dair takdirin mahkeme heyetine ait olduğunu ifade etti. Yurt dışı çıkış yasağı şeklindeki adli kontrol tedbirinin devam etmesi yönünde görüş bildirdi.

Bu noktada Av. Aytekin Erol söz isteyerek, duruşmanın başında hakkında konuşulan ve detayları anlaşılmayan dilekçeyle ilgili olarak Av. Yurdakan Yıldız ile iletişim kurduğunu, söz konusu dosyanın Yüksekova Cumhuriyet Başsavcılığına gittiğini öğrendiğini ifade etti.

Saat 14:23’te duruşmaya ara verildi ve salondan çıkarıldık.

14:33’te ara kararların okunması için salona çağırıldık.

Ara Kararlar

• [Önceki duruşmada verilen bir dizi ara kararla ilgili talimat evraklarının dönüşün beklenmesine dair kararlar]
• Sanıklar Ali Osman Akın ve Kemal Alkan hakkında mahkemece verilen yurt dışına çıkış yasağına yönelik adli kontrol tedbirlerinin kaldırılmasına ilişkin taleplerin reddine ve adli kontrolün devamına,
• [Bir kısım tanığın açık adresinin tespiti için yazılan yazılara olumsuz yanıt verilmiş ise de yeniden araştırma istenmesine, bu taleplere olumlu yanıt verilmesi durumunda, (talimat mahkemesine önceki beyanları, AYM kararı ve iddianame örnekleri eklenerek) yargılamaya konu olayın gerçekleştiği iddia edilen yer ile maktulün öldürüldüğü yeri gösterip gösteremeyeceklerinin sorulmasına dair kararlar,]
• He ne kadar 1 nolu celsenin 28 nolu ara kararı ile Genelkurmay Harekat Başkanlığı ve Genelkurmay Lojistik Başkanlığına gönderilen müzekkere cevaplarının beklenmesi şeklinde ara karar kurulmuş ise de; yapılan incelemede Genelkurmay Başkanlığı Lojistik Başkanlığınca cevap verildiği, verilen cevabi yazıda bahse konu silahlara dair envanter kaydının bulunmadığı, Kara Kuvvetleri Komutanlığı Harekat Başkanlığınca verilen cevabi yazıda cevaba esas teşkil edecek bilgi ve belge bulunmadığı, Genelkurmay Başkanlığı Harekat Başkanlığınca verilen cevabi yazıda TBS 1.0 programında ve diğer arşiv kayıtlarında yapılan incelemede konu kapsamında herhangi bir bilgi ve belgeye rastlanmadığı, Genelkurmay Başkanlığı Hukuk Hizmetleri Başkanlığınca verilen cevabi yazıda bahsi geçen birliklerden başka askeri birliklerin anılan bölgede görev yaptıklarına dair herhangi bir bilgi ve belgeye rastlanmadığının bildirildiği anlaşıldığından bu ara karardan vazgeçilmesine,
• 1 nolu celsenin ilgili ara kararlarına olumlu cevap verilmesi halinde tanıkların hazır bulundurularak maddi gerçeğin açığa çıkartılması amacıyla keşif hususunun bilahare değerlendirilmesine,
• Van 21. Jandarma Sınır Tümen Komutanlığı Askeri Savcılığının 15.12.1997 tarih, 1997/2600 evrak, 1997/2598 esas ve 1997/1119 karar sayılı kovuşturmaya yer olmadığına dair kararı ve dosya aslının gönderilmesinin istenmesine,
• Yüksekova Cumhuriyet Başsavcılığına yazı yazılarak; Van 21. Jandarma Sınır Tümen Komutanlığı Askeri Savcılığının 15.12.1997 tarih, 1997/2600 evrak, 1997/2598 esas ve 1997/1119 karar sayılı kovuşturmaya yer olmadığına dair dosyasının Yüksekova Cumhuriyet Başsavcılığına devredilmiş olması halinde, ilgili dosyanın kararının ve dosya aslının gönderilmesini istenmesine,
• Kara Kuvvetleri Komutanlığına yazı yazılarak; Van 21. Jandarma Sınır Tümen Komutanlığı Askeri Savcılığının kararının bir suretinin gönderilerek kararda ismi geçen Mehmet Emin Yurdakul’un açık kimlik ve adres bilgileriyle, Yüksekova ilçesinde hangi tarihlerde görev yaptığının bildirilmesinin istenmesine, bu ara karara olumlu cevap verildiği takdirde Mehmet Emin Yurdakul’un tanık sıfatıyla dinlenmesi için işlem yapılmasına,
• Müşteki Lokman Tekçi’nin suçtan zarar görme ihtimaline binaen davaya katılma talebinin kabulüne,
• Duruşmanın 25 Aralık 2023 günü saat 14:00’a bırakılmasına karar verildi.

Ara kararlar açıklandıktan sonra heyet başkanı sanık avukatlarına yönelerek Adli Tıp Kurumu’ndan cevabın o gün geldiğini, dosyaya girip girmediğini bilmediğini iletti ve raporu incelemeleri için uzatarak, bulunan bez parçalarında kan ve DNA örneğine rastlanmadığı bilgisini verdi.

Lokman Tekçi söz almak isteyerek, sanık avukatının duruşma sırasındaki ifadesini eleştirdi ve “Avukat ‘Hakkâri’de bile değil’ dedi ancak köyümüz Fransa’da değildir, Hakkari’nin bir köyüdür” diye sözlerine devam etmek isterken heyet başkanı “Duruşma bitti, artık ifade alamayız.” diyerek müdahale etti.

Duruşma saat 14:38’de son erdi.