Deniz Tekin –7 Kasım 2023

Mahkeme: Diyarbakır 3. Ağır Ceza Mahkemesi

Esas No: 2023/403

Diyarbakır Lice ilçesindeki askeri operasyondan dönen özel harekat polislerini taşıyan zırhlı araç, 19 Haziran 2017’de Diyarbakır-Bingöl karayolunda karşı yönden gelen minibüsün sol ön kısmına çarptı. Olayda köylüleri taşıyan minibüsün sürücüsü Remzi Menteşe, 10 yaşındaki Zilan Yamankılıç ve İlhan Ayaş hayatını kaybetti. 11’i sivil 6’sı polis olmak üzere toplam 17 kişi de yaralandı. Olaydan sonra gözaltına alınan zırhlı aracın sürüsü polis memuru Burhan Kolbaşı adli kontrol tedbiriyle serbest bırakıldı.

Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı 2019 yılında soruşturmayı tamamlayarak sanık hakkında “taksirle ölüme ve yaralanmaya neden olma” suçlamasıyla iddianame hazırladı. Diyarbakır 3. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen davada 15 Eylül 2020 tarihinde verilen kararda sanık polis hakkında “taksirle birden fazla kişinin ölümüne neden olma” suçundan iyi hal indirimi uygulayarak 46 bin 600 TL adli para cezası ve cezanın 24 eşit taksitle ödenmesine karar verdi. Olayda hayatını kaybedenlerin aileleri ve avukatları kararı istinaf etti.  

İstinaf talebini inceleyen Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 10.  Ceza Dairesi 7 Şubat 2020 tarihinde açıkladığı kararda, zırhlı aracın sürücüsü sanık hakkında kamu görevlisi olması nedeniyle soruşturma izni alınmadan yargılama yapıldığı gerekçesiyle yerel mahkemenin kararını bozdu. Bozma kararı sonrası davaya bakan Diyarbakır 3. Ağır Ceza Mahkemesi, zırhlı aracın sürücüsünün yargılanması için Diyarbakır Valiliğinden soruşturma izni istedi  ve Diyarbakır Valiliği soruşturma izni vermedi. Soruşturma izni verilmemesi kararının kaldırılması için Gaziantep Bölge İdare Mahkemesine yapılan başvuru sonucunda soruşturma izni verilmemesi kararı kesinleşti. Soruşturma izni verilmemesi kararının kesinleşmesi ardından tekrar görülmesine karar verilen Zilan Yamankılıç davanın ilk duruşması 7 Kasım 2023 tarihinde Diyarbakır 3. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü.  

Duruşma Öncesi

Diyarbakır Adliyesindeki vatandaş giriş kapısındaki polis kontrol noktasındaki X-RAY cihazından geçtikten sonra adliye binasının önünde kulübedeki adliye görevlilerine GBT (Genel Bilgi Toplama) kontrolü için kimlik kartlarımızı verdik. Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi’nde (UYAP) kontrolümüz yapıldıktan sonra üstünde isim ve soy ismimizin baş harflerinin yazıldığı bir kâğıdı ikinci kontrol noktasında bekleyen polis memuruna teslim edip, X-RAY cihazından geçerek adliyeye girebildik. Duruşmanın görüleceği Diyarbakır 3. Ağır Ceza Mahkemesi’nin duruşma salonun önündeki banklarda, müştekiler ile aynı mahkemede davaları olan sanıklar ve avukatları oturuyordu. Kapının yanında bulunan panodaki duruşma listesinde Zilan Yamankılıç davası on altıncı sırada yer alıyordu. Mahkeme mübaşiri, mahkemenin iş yoğunluğu nedeniyle duruşmanın ne zaman başlayacağının belli olmadığı bilgisini verdi. Bunun üzerine müşteki avukatıyla birlikte aynı koridorda avukatlar için ayrılan odaya geçerek duruşmanın başlamasını beklemeye başladık. Yaklaşık bir saat bekledikten sonra duruşmanın öğleden sonraya kalacağı haberini aldık. Mahkeme, saat 12:15’de duruşmalara ara verdi. Duruşmaya katılmak için gelenler yemek ve diğer ihtiyaçları için adliye binasından çıktı. 

Adliye mesaisinin başlaması ardından tekrar geldiğimiz duruşma salonun kapısının kapalı olduğunu gördük. Öğle arası için dışarıya çıkmış olan müştekiler da davanın görüleceği mahkemenin önüne geldi. Mahkeme heyeti, yaklaşık bir saat kırk beş dakikalık aranın ardından saat 14:00’da duruşma salonuna geldi. Mübaşir, Zilan Yamankılıç davasından önce iki duruşmanın görüleceğini söyleyerek, haber vermek için müşteki avukatının telefon numarasını aldı. Mahkeme mübaşiri, tarafların isimlerini okuyup duruşma salonuna çağırmasıyla duruşmanın başlayacağı haberini aldık. 

Duruşmaya Katılım

Duruşma mahkemenin kararlaştırdığı saatten yaklaşık 3 saat 35 dakikalık gecikme sonunda başladı. Zilan Yamankılıç’ın annesi Nesrin Yamankılıç ve Avukatı Mehmet Selim Aslan,  olayda yaralanan Subhi Kılıç duruşma salonundaki yerlerini aldı. Olayda yaralanan Serhat Özarslan ile Zilan Yamankılıç’ın babası Bayram Yamankılıç ve oğlu Mazlum Yamankılıç adliyeye gelmesine rağmen duruşma salonuna girmedi. Sanık Burhan Kolbaşı Ankara Batı 4. Asliye Ceza Mahkemesinin Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi (SEGBİS) odasından duruşmaya katıldı. Müşteki Halit Emra, Enver Kassap Lice Asliye Ceza Mahkemesindeki SEGBİS ile duruşmaya katıldı. 

Duruşmanın Seyri 

Mahkeme Başkanı, mağdur ve müştekiler Mehmet Ayas, Çiçek Menteşe, Muhammed Yusuf Menteşe, Elif Menteşe, Ela Menteşe, Evin Çarkoğulları Menteşe ile Bayram Yamankılıç ve Fevzi Yamankılıç’ın duruşmaya katılmaları için celse arasında gönderilen tebligatların iade edildiğini tutanağa geçirdi. Mağdur ve müştekiler Subhi Kılıç, Edibe Ayas, Mazlum Yamankılıç, Serhat Özaslan, Ela Ayas, Durket Çelik, Hacire Ayas, Semanur Ayas, Baver Yamankılıç, Sedat Opçin ve Nesrin Yamankılıç  adına çıkartılan tebligatların usulüne uygun olarak tebliğ edildiğini tutanağa geçirdi. Hakim, Gaziantep 6. İdari Dava Dairesinin kararını tutanağa geçirdikten sonra sanık polis Burhan Kolbaşı’na bu karara karşı bir diyeceklerinin olup olmadığını sordu. 

Sanık Burhan Kolbaşı, hakkında soruşturma izni verilmediğine dair karar hakkında bilgisi olduğunu söyledi. 

Sırayla söz alan müşteki Nesrin Yamankılıç ve avukatı Mehmet Selim Aslan şikâyetçi olduklarını ve davaya katılma taleplerinin devam ettiğini belirtti. Müşteki Subhi Kılıç ve Enver Kassap ise karara karşı bir diyeceklerinin olmadığını söyledi. Müşteki Halit Emra, sanıktan şikayetçi olduğunu ifade etti. SEGBİS sisteminde ses kötü olduğu için müştekiler mahkeme heyetinin söylediklerini anlamakta zorlandı. Bu nedenle hakim, soruların tekrar etmek zorunda kaldı. Ayrıca, bazı müştekilerin, davada soruşturma izni verilmediği konusunda bir bilgilerinin olmadığı görüldü. Bu nedenle hakimin mahkemenin bu konuda verdiği kararı söylemesi üzerine bir beyanda bulunamadılar. Müşteki Yamankılıç ailesi avukatı Mehmet Selim Arslan ise şikayetlerinin devam ettiğini ve davaya katılma taleplerinin olduğunu söyledi. 

Mahkeme başkanının esas hakkındaki görüşünü sorduğu savcı, şaşkınlıkla yanındaki heyet üyesi hakime baktı. Ardından duyamayacağımız şekilde bir şeyler sordu. Ardından telaşlı bir yüz ifadesiyle önündeki bilgisayara baktıktan sonra esas hakkındaki mütalaasını iki cümleyle özetledi. Savcı mütalaada, sanık polis Burhan Kolbaşı hakkında “taksirle ölüme neden olma” suçlamasıyla davanın soruşturma aşamasında alınması gereken soruşturma izninin yargılama aşamasında alınmaya çalışıldığının bilgisini verdi. Mahkemenin talebine rağmen sanık hakkında soruşturma izni verilmediği ve bu kararın kesinleştiğini belirten Savcı, bu nedenle bu dosyada kovuşturma  şartının sanık açısından gerçekleşmediğini belirterek CMK 223/8 maddesi uyarınca dava hakkında düşme kararı verilmesini talep etti.  

Nesrin Yamankılıç: Şimdi Bu, Elini Kolunu Sallayarak Gidecek Mi?

Mahkeme Başkanı müşteki Nesrin Yamankılıç’a dönerek “Savcı, dava için düşme kararı verilmesini istiyor. Ne diyeceksin?” diyerek beyanını sordu. Nesrin Yamankılıç şaşkın ve tepkili bir yüz ifadesiyle mahkeme heyetine,  “Nasıl düşürüldü? 6,5 yıldır bu kadar acı çektim. Ben orada yaralandım, kızım yanımda öldü. Şimdi bu elini kolunu sallayarak gidecek mi?” diye sordu. Mahkeme, Yamankılıç’ın bu beyanlarını tutanağa “ mütalaayı kabul etmiyorum, ben sanığın cezalandırılmasını talep ediyorum” olarak geçirdi. Sırayla söz alan müşteki Subhi Kılıç, Enver Kassap ve Halit Emra ise “şikayetçiyim” dedi. 

Av. Selim Aslan: ‘Failin Aklanacağı Belliydi’

Müştekiler vekili Av. Mehmet Selim Aslan esas hakkındaki mütalaaya katılmadıklarını söyledi. Aslan, savunmanın devamında  “Soruşturma ve yargılama aşamasında alınan raporlar ve savcının soruşturma izni istememesi nedeniyle bu olayda failin aklanacağı belliydi. ATK olayın aracın patlayan lastiğinin neden olduğuna dair rapor hazırladı. Yıldız Teknik Üniversitesi ise raporunda aracın lastiğinin yolda bilinmeyen sert bir cismin neden olduğunu, lastiği patlayan zırhlı aracın bundan dolayı karşı şeride geçerek, 3 kişinin ölümüne neden olduğunu iddia etti. Müvekkili olduğum aileler adına sanığın cezalandırılmasını talep ediyorum.” dedi.  

Sanık Polis: Suçsuz ve Kusursuzum

Mütalaaya karşı beyanı sorulan sanık Burhan Kolbaşı ise “Bu dava dosyasında ATK ve İstanbul Teknik Üniversitesinin hazırladığı bilimsel raporlar mevcut. Burada suçsuz ve kusursuz olan benim. Bir suçlu varsa o da ben değilim” dedi. Mahkemenin son sözünü sorduğu sanık davanın düşürülmesini istedi. 

Karar 

Yaklaşık yirmi dakika süren duruşma sonunda mahkeme heyeti  müzakere yapmadan oybirliği ile davanın düşmesine karar verdi. Zilan Yamankılıç’ın annesi Nesrin Yamankılıç,  “bu dosyayı nasıl düşürürsünüz. Kaç kişiyi öldürdü?” diyerek ve ağlayarak duruşma salonundan çıktı.  Mahkemenin istinaf yolu açık olmak üzere verdiği  karar şöyle: 

• Sanık Burhan Kolbaşı hakkında taksirle ölüme ve yaralanmaya neden olma suçundan açılan davada sanık hakkında soruşturma izni alınması gerektiği, usulünce soruşturma izni alınması için yasal gereği yapıldığı, sanık hakkında soruşturma aşamasında alınmayan soruşturma izninin yargılama sırasında giderilmesine çalışıldığı ancak yetkili makamlar tarafından sanık hakkında soruşturma izni verilmediği ve bu kararın kesinleştiği gözetilerek kovuşturma şartının sanık açısından gerçekleşmediği anlaşılmakla CMK 223/8 maddesi gereği sanık hakkında açılan davanın düşürülmesine,
• Yargılama giderinin kamu üzerinde bırakılmasına,
• İstinaf yolu açık olmak üzere verdiği karara karşı müştekilerin öğrendiği tarihten itibaren en geç 7 gün içerisinde dilekçe ile mahkemeye başvurmalarına karar verdi.

Duruşma Sonrası 

Zilan Yamankılıç’ın annesi Nesrin Yamankılıç davanın düşürülmesine ilişkin Diyarbakır Adliyesi önünde şunları söyledi “Benim bunu anlatacak ne gücüm ne de takatim var. Ben gücümü zaten kaybetmişim. 6 buçuk yıldır nasıl  elini, kolunu sallayarak gezip keyfine bakıyor. Mahkeme nasıl onun dosyasını düşürür. Niye hak ettiği cezayı almıyor, çekmiyor.” dedi.

Mahkemenin Gerekçeli Kararı 

Mahkeme duruşmada verdiği karardan 25 gün sonra gerekçeli kararını açıkladı. Kararda, 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanununun içeriği, amacı ve kapsamına değinildi. Olayın yaşandığı tarihte zırhlı aracın sürücüsü olan sanığın polis memuru olarak görev yaptığına değinilen kararda, üç kişinin hayatını kaybettiği olayla ilgili sanık polis hakkında soruşturma izni verilmediği için kovuşturma şartının sanık açısından gerçekleşmediği belirtildi.  Bu nedenle sanık hakkında açılan davanın düşmesine karar verildiği ifade edildi.