Deniz Tekin –14 Eylül 2023
Mahkeme: Cizre 1. Asliye Ceza Mahkemesi
Esas No: 2023/690 Esas
Şırnak’ın Cizre ilçesinde 9 Ekim 2009 tarihinde yapılan protesto gösterilerine müdahale eden kolluk görevlilerinin kullandığı gaz fişeğinin, evlerinin balkonunda annesinin kucağında iken başına isabet sonucunda ağır yaralanan 18 aylık Mehmet Uytun, tedavi için kaldırıldığı Diyarbakır Devlet Hastanesi’nde 10 gün yoğun bakımda kaldıktan sonra 19 Ekim 2009 tarihinde yaşamını yitirdi. Şırnak Cumhuriyet Başsavcılığı, Uytun’un ölümüne neden olan gaz fişeğini kullandığı tespit edilen sanık jandarma uzman çavuş hakkında soruşturma izni talebinde bulunduğu Cizre Kaymakamlığı izin vermedi. Yaklaşık 11 süren hukuki mücadelenin ardından Cizre Kaymakamlığı’nın soruşturma izni vermesi üzerine, Cizre Cumhuriyet Başsavcılığı, sanık Uzman Jandarma hakkında kendisine zimmetlenmiş tamburlu bomba atar ile dikkatsiz ve tedbirsiz şekilde ateş ederek Mehmet Uytun’un ölümüne sebebiyet verdiği suçlamasıyla iddianame hazırladı. Cizre Asliye Ceza Mahkemesinde ilk duruşması 8 Şubat 2021’de görülen davada 7 Haziran 2021 kararını açıklayan mahkeme, Sanığı “taksirle ölüme neden olma” suçundan 3 yıl hapis cezasına çarptırarak, daha sonra bu cezayı 18.200,00 TL adli para cezasına çevrilmesine karar verdi. Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 3. Ceza Dairesi, katılan avukatlarının istinaf taleplerini yerinde görerek, eksik araştırma ve değerlendirme yapıldığı gerekçesiyle yerel mahkemenin kararını bozdu. Bozma kararının ardından Cizre Asliye Ceza Mahkemesinde eksiklikleri gidermek üzere Mehmet Uytun davası yeniden görülmeye başladı.
Sanık Hakkında Olası Kast ile Öldürme Suçlamasıyla Görevsizlik Kararı Verildi, Ancak Sanık Taksirle Öldürme Suçlamasıyla Yargılanmaya Devam Etti
İstinaf mahkemesinin bozma kararı sonrası 11 Mayıs 2023 tarihinde görülen 4. duruşmada mahkeme, sanık Hakan Alkan hakkında “Taksirle Ölüme Neden Olma” suçundan cezalandırılması istemi ile davanın açıldığını ancak; sanığın eyleminin “Olası Kastla Adam Öldürme” suçunu oluşturup oluşturmayacağı hususundaki değerlendirme yetkisinin Ağır Ceza Mahkemesinde olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verdi. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yapılan değerlendirme sonucunda Sanık Hakan Alkan’ın yargılanmasına Asliye Ceza Mahkemesi’nde gönderilmesine karar verildi. Bu nedenle dosya yeni bir esas numarası alarak Cizre 1. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülmeye devam etti. Davanın yeni esas aldığı 1. duruşması 14 Eylül 2023 günü yapıldı.
Duruşma Öncesi
Davayı izlemek için Diyarbakır’dan aile avukatlarından ve İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şube Başkanı Av.Ercan Yılmaz, yöneticilerden Av. Jiyan Ormanlı, Av. Esra Saçaklı ile birlikte Cizre Adliyesi’ne gelerek duruşma saatini bekledik. Adliyenin girişinin her iki tarafında nöbet tutan polisler bulunmaktaydı. Duruşmanın takibi için Mezopotamya Ajansı’ndan (MA) bir muhabir ile adliyeye girdik. Adliyenin girişindeki güvenlik noktasındaki X-Ray cihazından geçerken görevli kadın polis “Basın mısınız?” diye sordu. Basın çalışanı olduğumuzu söylememiz üzerine basın kartımızı göstererek X- RAY cihazından geçtik. Giriş katında bulunan avukatlar için ayrılan baro odasında duruşmanın başlayacağı saati beklemeye başladık. İçerde Mehmet Uytun’un babası Turan Uytun avukatıyla sohbet ediyordu. Bir süre sonra, İHD Şırnak Şube eş başkanı Haşim Toğrul da duruşma için geldi. Duruşmanın başlaması beklenen saat 11:40’ta duruşma salonunda devam eden bir duruşma nedeniyle saat 12:00’da duruşma başladı. Mahkeme salonu kapısında iki sivil polis bulunuyordu. Polis MA muhabirine “Basın mısın?” diye sordu. Muhabirin basın çalışanı olduğunu söylemesi üzerine polis, muhabirin ismini sordu.
Duruşmaya Katılım
Duruşmaya katılan baba Turan Uytun ve avukatları İHD Diyarbakır Şube Başkanı Av.Ercan Yılmaz ve İHD Diyarbakır yöneticilerden Av. Jiyan Ormanlı, Av. Esra Saçaklı, duruşma salonunda yerlerini aldı. Sanık Hakan Alkan’ın mazeret bildirmeden katılmadığı duruşmaya, müdafii ise talimat mahkemesi olan Ankara 68. Asliye Ceza Mahkemesi’nden SEGBİS ile bağlandı. Hafıza Merkezi dışında, Mezopotamya Ajansı muhabiri ve İHD Şırnak Şube eş başkanı Haşim Toğrul duruşmayı takip etti. Duruşma salonunun önündeki banklarda ise sivil polisler bulunuyordu.
Duruşmanın Seyri
Duruşma, başlaması belirlenmiş saatten yirmi dakika geç başladı. Hakim bir önceki duruşmada sanığın kasten adam öldürme suçundan dolayı dosyayı Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderilmesine karar verildiğini ancak ilgili Ağır Ceza Mahkemesi’nin dosyanın Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülmesine karar vermesi üzerine; davanın Cizre 1. Asliye Ceza Mahkemesi’nde yeni esas alarak devam ettiğini söyledi. Bunun üzerine ilk söz Mehmet Uytun’un babası Turan Uytun’a verildi. Uytun, oğlunun kasten öldürüldüğünü ve sanığın cezalandırılmasını istediğini söyledi.
Ardından söz alan ailenin avukatı Av. Ercan Yılmaz, beyanında “Cizre 2. ACM kararı usule aykırıdır. Görevsizlik kararı ağır ceza mahkemesince incelenmeden karar verilmiştir. Mahkemenizce sanık hakkında olası kasttan adam öldürme suçu nedeniyle görevli mahkeme Ağır Ceza Mahkemesi olduğundan görevsizlik kararı verildiğinden ancak nöbetçi Cizre Ağır Ceza Mahkemesi dosya incelemeden daha evvel Cizre 1. ASCM kararıyla sanık hakkında taksirli öldürmeden cezalandırılmasına karar verildiği, Diyarbakır BAM kararıyla dosyanın esastan incelenmesi neticesinden eksik inceleme ve araştırma sonucu hüküm kurması nedeniyle, hükmün bozulmasına karar verildiği, istinaf ilamında esasa ilişkin inceleme neticesinde sanığın eylemlerinin kasten öldürmeye teşebbüs suçundan vücut verebileceğine dair bir değerlendirme yapılmadığından bahisle mahkememiz görevsizlik kararını kaldırmıştır. Bu karar hatalıdır. Zira Diyarbakır BAM bozma ilamında dosyada araştırılması gerekli hususları belirtilmiş ve suçun vasfı ile ilgili herhangi bir değerlendirme yapmamıştır. Zira BAM bozma ilamı görevsizlik kararı ile alakalı değildir. Görevsizlikle ile ilgili verilen kararda adam öldürmeye teşebbüsten söz edilmiştir. Ancak mahkemece verilen karardan olası kastla adam öldürme suçu nedeniyle görevsizlik kararı verilmiştir. Ağır ceza mahkemesi dosyayı incelememiştir. 16 sayfalık gerekçemizi okumamıştır. Salt sanığın kamu görevlisi olması nedeniyle görevsizlik kararını kalmıştır. Biz bu nedenle mahkemenize yeniden görevsizlik kararı verilmesini talep ediyoruz.” dedi.
Katılan avukatlarından Av. Esra Saçaklıdırdan görevsizlik kararı verilmesini talep etti. Diğer katılan vekili Av. Jiyan Ormanlı ise dosya kapsamında sanığın olası kastla insan öldürme suçunu işlediğinin sabit olduğunu, bu kapsamda mahkemenin her aşamada görevsizlik kararı verebileceğini belirterek yeniden görevsizlik kararı verilmesini talep etti.
Katılan vekillerinin beyanlarından sonra sanık müdafii Av. Yalçın Torun “katılan vekilinin beyanlarında sizin müvekkilim hakkında olası kastla adam öldürme yönünde görüşünüzün olduğunu söyledi ve bunun zapta geçilmesini istiyorum” dedi. Bunun üzerine hakim avukata “her defasında polemik yaratıyorsun. Dosyada her şey hazır ama tavrınızdan dolayı dosya ilerlemiyor. Burada olsaydınız kendinizi daha iyi ifade ederdiniz” diye karşılık verdi.
Uytun ailesinin avukatı Av. Ercan Yılmaz da sanık müdafiinin bu söylemine karşı “Biz beyanımızda taleplerimiz ile mahkemenizce verilen görevsizlik kararının uyuştuğunu belirttik. Biz sadece bunu belirttik.” dedi.
Av. Yalçın Torun savunmasının devamında “CMK 267 maddesi gereği Cizre 2. ACM mahkemesi oy birliği ile verilen karar kesin olarak kaldırılmıştır. Bu kararla mahkememize bağlıdır. Biz görevsizlik kararının kaldırılması kararına uymanızı istiyoruz, mütalaadan sonra ayrıntılı savunmada bulunacağız.” dedi.
Duruşmaya 15 dakika ara verdiğini açıklayan hakim herkesi dışarıya çıkardı. Salondakiler dışarı çıkarken hakim ile sanık müdafii arasındaki tartışma devam ediyordu.
Her ne kadar 15 dakikalık ara verilmişse de ara yaklaşık 1 saat sürdü. Aranın ardından iddia makamı esas hakkında mütalaayı sunacağını söyledi.
Savcı “Öldürmeye Teşebbüs” Yönünden Dosyanın Ağır Ceza Mahkemesi’ne Gönderilmesine Yönelik Mütalaada Bulundu
İddia makamı, “Tüm soruşturma dosya kapsamı incelendiğinde, Cizre l . ASCM’nin 2022/1151 esas 2023/578 Karar ilamında mahkememiz tarafından suçun TCK 81, 21/2 kapsamında kalma İhtimaline binaen görevsizlik kararı verildiği. İtirazı değerlendiren Cizre 2. ACM 2023/151 Değişik İş sayılı ilamda TCK 81.21/2 suçları ile ilgili herhangi bir değerlendirme yapılmadan adam öldürmeye teşebbüs yönünden (‘I’C’K 81. 35/2) hatalı değerlendirme yapıldığı, delillerin takdir ve değerlendirme yetkisinin Ağır Ceza Mahkemesine ait olduğu anlaşılmakla, mahkemenizin TCK 81, 21/2 maddeleri yönünden görevsizliğe karar verilmesi kamu adına mütalaa olunur.” şeklinde esas hakkında mütalaada bulundu.
Mütalaaya Karşı Savunma
Mehmet Uytun’un babası Turan Uytun, “Mütala doğrultusunda dosyanın Ağır Ceza Mahkemesine gönderilmesini talep ediyorum.” dedi.
Uytun ailesinin avukatları Av.Ercan Yılmaz, Av.Jiyan Ormanlı ve Av.Esra Saçaklıdır mütalaa doğrultusunda dosyanın görevli Ağır Ceza Mahkemesine gönderilmesini talep etti.
Sanık müdafii Av. Yalçın Torun “Mütalaayı kabul etmiyoruz. Mahkemenin görevli olduğunu düşünüyoruz, daha önceki iddia makamı mütalaasına karşı ayrıntılı savunmada bulunmuştuk. Oradaki savunmalarımızı aynen tekrar ederiz, olası kast mümkün değildir. Zira bunun en önemli delili çocuğun bulunduğu yerin kolluk görevlisinin silahı ile ateş etmesinin olmamasıdır. Bilirkişi raporlarında mermi sekmesi sonucunda bebeğe isabet ettiği belirtilmiştir. Ayrıca müvekkilin kullanmış olduğu silahtan atılan merminin rengi ile olayda ele geçirilen merminin rengi aynı değildir. Kara kuvvetleri ile jandarma personeli arasında mühimmata ilişkin tutulan bir tutanak mevcut değildir. Maktulun kafasındaki yarada yanma izi mevcut değildir. Çocuğun bulunduğu yer doğrudan silahla ateş edilen bir yer değildir. Bu nedenle mütalaayı kabul etmiyoruz, önceki savunmalarımızı tekrar ederiz, Öncelikle müvekkilin beraatini mahkeme aksi kanaatte ise lehe olan kanun hükümlerinin uygulanmasını talep ediyoruz” dedi.
Sanık duruşmada hazır olmadığından mütalaaya ve esasa karşı diyecekleri ile son sözü sorulamadı.Sanık müdafii savunmasından sonra mahkeme duruşmanın bittiğini, yargılamaya son verdiklerini söyleyerek kararını açıkladı.
Karar
Cumhuriyet Savcısının mütalaasına farklı olarak mahkeme tarafından sanık hakkında bilinçli taksirle ölüme sebebiyet verme suçundan 4 yıl hapis cezası verildi ve iyi hal indirimi yapılarak cezası 3 yıl 4 aya düşürüldü.
Mahkemenin kararı şöyle:
- “Sanık HAKAN ALKAN’ın üzerine atılı Taksirle Bir Kişinin Ölümüne Neden Olma suçunu işlediği sabit olduğundan; eylemine uyan 5237 sayılı TCK’nın 85/1. maddesi gereğince, suçun işleniş şekli, suçun işlendiği yer ve zaman, suçun işlenmesindeki özellikler, meydana gelen zararın ağırlığı göz önüne alınarak suç için kanunda öngörülen cezanın alt sınırından uzaklaşılarak takdiren ve teşdiden olmak üzere 3 YIL HAPİS CEZASI İLE CEZALANDIRILMASINA,
- Sanığın üst düzey bir dikkat ve özen göstermesinin gerekli olması ve görevi gereği kendisine zimmetlenmiş tamburlu bomba atar ile dikkatsiz ve tedbirsiz bir şekilde ateş ederek maktülün ölümüne sebep olduğu anlaşılmakla, sanığın istemediği neticeyi öngörebileceği ve bu nedenle bilinçli taksirle hareket ettiği anlaşıldığından sanığa verilen ceza TCK’nın 22/3 maddesi uyarınca takdiren 1/3 oranında arttırılarak sanığın 4 YIL HAPİS CEZASI İLE CEZALANDIRILMASINA,
- Sanığın yargılama sürecindeki olumlu davranışları lehine takdiri indirim sebebi kabul edilerek TCK.nın 62. maddesi gereğince cezasından takdiren 1/6 oranında indirim yapılarak sanığın 3 YIL 4 AY HAPİS CEZASI İLE CEZALANDIRILMASINA,
- Sanık hakkında başkaca kanuni ya da takdiri arttırım ve indirim nedenlerinin uygulanmasına yer olmadığına,
- Sanığa verilen cezanın miktarı nedeniyle yasal imkan bulunmadığından hapis cezasının ertelenmesine ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin hükümlerin uygulanmasına yer olmadığına,
- Atılı suçun bilinçli taksirle işlenmesi nedeniyle yasal imkan bulunmadığından TCK 50/4 maddesinin uygulanmasına yer olmadığına”
Duruşma Sonrası
Avukatlar ve aile duruşma tutanağının bir örneğini almak için karar verilmesinin ardından yaklaşık 10 dakika koridordaki banklarda bekledi. Avukatlar mahkeme tutanağını aldıktan sonra avukatlarla birlikte koridordan inerken başka bir sivil polis, bir kez daha haber takibi yapan MA muhabirine ismini ve nerede çalıştığını sordu. Avukatlar ve aile adliye önünde fotoğraf çekti. Sonrasında avukatlar ve MA muhabiri ile birlikte araca binip adliyeden uzaklaşırken duruşma salonunun içerisinde bulunan iki sivil polis bir süre araç ile avukatların ve muhabirin olduğu aracı takip etti.